Hoe bereid je je voor op de terugkeer van een zieke leerling?

1- Zorg dat je op de hoogte bent

Eén van de belangrijkste stappen bij de voorbereiding van de terugkeer van een leerling is de situatie van de leerling te leren kennen.
De ouders hebben alle informatie die je nodig hebt over de aard van de kanker en de gekozen behandeling. Vervolgens kun je meer informatie krijgen van het behandelingscentrum.

Het is bijvoorbeeld nuttig om te weten:

• Hoe de behandeling wordt toegepast en wat de mogelijke bijwerkingen zijn en de te verwachten gevolgen voor het uiterlijk en het gedrag.
• Wat is bij benadering het schema voor toekomstige behandelingssessies en voor welke tests of ingrepen moet de leerling mogelijk afwezig zijn in de klas?
• Welke eventuele beperkingen heeft de leerling op het gebied van activiteiten?
• Wat de leerling weet over zijn ziekte: hoewel er bij de huidige aanpak naar gestreefd wordt om eerlijk te zijn tegenover jongeren met kanker, zijn er uitzonderingen.
• Als het om een jong kind gaat: wat het gezin wil dat leeftijdsgenootjes en het schoolpersoneel weten.
• Als het om een tiener gaat: of de leerling rechtstreeks met zijn leerkrachten over één van de bovengenoemde kwesties wil spreken.

2- Begin met organiseren

Zodra je de nodige informatie over de situatie van de leerling hebt verkregen, kun je beginnen met organiseren.

Als het behandelingscentrum in de buurt is, moeten artsen, verplegend personeel, maatschappelijk werkers of verenigingen die kinderen met kanker en hun gezinnen steunen, evenals het personeel van de instelling en de ouders, elkaar ontmoeten.

De familie heeft recht op vertrouwelijkheid. Zorg er dus voor dat alleen die informatie wordt gedeeld die het kind nodig heeft om zich op school aan te passen.

Om deze samenwerking op lange termijn mogelijk te maken, moet je de familie echter vanaf het begin toestemming vragen om deze bijeenkomsten te organiseren.

Als het voor de verzorgers niet mogelijk is om deel te nemen, zorg dan voor een consequente aanpak door binnen je instelling een referent aan te wijzen die als contactpersoon met de familie kan fungeren. Deze referent moet voldoende tijd hebben en bereid zijn de verantwoordelijkheid op zich te nemen om alle betrokken leerkrachten op de hoogte te houden, ook die van de broers en zussen van het zieke kind.

Deze factoren zijn vooral van belang voor leerlingen in het middelbaar onderwijs, die dagelijks in contact staan met verschillende leraren. Iedereen moet nauwkeurige informatie hebben over de ziekte van de leerling.

Een andere manier om voor een goede communicatie te zorgen: organiseer een vergadering aan het begin van elk trimester tussen een lid van het medisch team van de leerling, het schoolpersoneel en de ouders. De referent zal ervoor moeten zorgen dat aan alle speciale behoeften wordt voldaan: vervoer, een plaats om te rusten, het dragen van kleding die normaal niet is toegestaan, zoals een hoofddeksel, de mogelijkheid om een hapje te eten of even alleen te zijn.

3- Het klaslokaal

Beperk de toegevingen tot het strikt noodzakelijke

Leerlingen met kanker moeten worden geaccepteerd voor wie ze zijn: kinderen of jongeren met een ernstige ziekte die een periodieke behandeling nodig hebben. Hun kanker negeren is het grootste deel van hun leven negeren.

Als daarentegen alle aandacht uitgaat naar hun kanker, kunnen andere belangrijke aspecten van hun leven worden verwaarloosd.

Natuurlijk zullen er enige toegevingen moeten worden gedaan, maar je kunt het beste een evenwicht vinden tussen wat leerlingen kunnen doen, binnen de grenzen van het redelijke, en wat zij nodig hebben voor hun gevoel van eigenwaarde.

Net als hun leeftijdgenoten hebben kinderen met kanker liefde, steun en begrip nodig.

Stel redelijke grenzen en verwachtingen

Ze moeten niet overbeschermd worden. Pas daarom dezelfde gedragslimieten toe als voor hun leeftijdsgenoten.

Leerkrachten moeten discipline opleggen en redelijke schoolprestaties eisen van leerlingen met kanker. Als je de lat bij hen lager legt, verliezen ze hun trots over wat ze geleerd en bereikt hebben en kunnen ze zich niet meer meten met hun leeftijdgenoten.

En als ze een speciale behandeling krijgen, zullen hun leeftijdgenoten verontwaardigd zijn. Dit kan verschrikkelijk zijn voor de zieke leerling. Zo kan het nodig zijn het tijdschema voor het inleveren van opdrachten aan te passen aan het verzorgingsprogramma.

Maar dat neemt niet weg dat het voltooide werk volgens dezelfde criteria moet worden beoordeeld als de rest van de klas.

Leerkrachten die vernemen dat de zieke leerling leer- of gedragsproblemen heeft (vechten, vijandigheid, prikkelbaarheid) moeten deze informatie melden aan de referent die als tussenpersoon optreedt tussen de school, het gezin en het behandelingscentrum.

Bij sommige kinderen wordt de kankerbehandeling, met name de bestraling van de schedel, in verband gebracht met problemen met aandacht en concentratie, prestaties onder druk, visueel en auditief geheugen en wiskundige vaardigheden. Dit alles zal, naast de afwezigheden, waarschijnlijk ook een invloed hebben op de schoolprestaties. Zie het artikel: Late effecten van behandeling.

Bovendien is het van essentieel belang dat de leerling met kanker zich bij de les betrokken voelt, ook al kan hij er wegens gezondheidsredenen niet altijd bij zijn. Het kan nuttig zijn huiswerk naar het kind thuis of in het ziekenhuis te sturen.

Andere benaderingen zijn het kind een deel van de dag naar de klas te laten gaan of bijlessen aan te bieden, afhankelijk van de mogelijkheden van de school.

De fysieke omgeving

Een goede hygiëne, zoals handen wassen en besmettelijke ziekten vermijden, is van essentieel belang.

In sommige gevallen is het zelfs raadzaam enkele aanpassingen in de fysieke omgeving aan te brengen om de leerling vrije toegang tot schoolfaciliteiten en -activiteiten te bieden.

Misschien moet je rekening houden met enkele afwijkingen van de schoolregels inzake kledij (hoofddeksels ...), alsook van het leerplan, de werkvereisten, het uurrooster en de keuzevakken.

4- Klasgenoten

Moedig aan om te praten over kinderkanker, de behandeling en de bijwerkingen met de klasgenoten van de zieke leerling. Ze zullen het beter begrijpen en accepteren.

Het kan ook nuttig zijn dit te doen in de ruimere context van gezondheidszorg en chronische ziekten en handicaps.

De eerste stap is overleg met de ouders (afhankelijk van de leeftijd van het kind) om na te gaan of ze het eens zijn met de beschikbare middelen en het doel van deze uitwisselingen. (Sommige kinderen bij wie onlangs kanker is vastgesteld, willen niet dat er te veel aandacht aan het onderwerp wordt besteed, toch niet in het begin.)

Als je dit soort uitwisselingen goed plant, zijn het meestal uitstekende gelegenheden om de leeftijdsgenoten van de student gerust te stellen dat kanker een ernstige maar behandelbare ziekte is: het is geen taboe en het is volkomen aanvaardbaar om erover te praten, want er is altijd hoop. Bovendien is het geen besmettelijke ziekte.

De informatie moet worden aangepast aan het begripsniveau van de leerlingen en erop gericht zijn het gevoel van anders-zijn ten opzichte van de leerling met kanker te beperken.

Wees je ervan bewust dat elke leerling zijn eigen problemen en vooroordelen over kanker heeft. Voor sommigen gaat deze ziekte gepaard met een slechte herinnering, de dood van een grootouder of een andere persoon die iets voor hen heeft betekend, zelfs een huisdier.

Daarom is het absoluut noodzakelijk dat leerkrachten hun leerlingen aanmoedigen om hun ervaringen op dit gebied te delen. Opvoeders hebben vastgesteld dat het voeren van een dergelijke discussie in de klas over het algemeen vruchten afwerpt. Het spreekt voor zich dat de gesprekken afhangen van het ontwikkelingsniveau van de leerlingen.

Enkele tips en suggesties voor deze uitwisselingen

1. Begin door de klas te vragen hoe ze het liefst behandeld willen worden als ze ziek zijn of hoe ze het vinden om in de buurt te zijn van iemand die ziek is. Gebruik hun antwoorden als basis voor een gesprek over hoe leerlingen hun klasgenoot met kanker zouden kunnen behandelen.

2. Leg je leerlingen uit, met toestemming van de ouders, welke vorm van kanker hun klasgenoot heeft, welke behandeling hij ondergaat en hoe deze behandeling waarschijnlijk van invloed zal zijn op zijn uiterlijk en gedrag. Dat is vooral nuttig om het te hebben over lastige bijwerkingen, zoals tijdelijke gewichtstoename en haaruitval. Zodra ze weten dat deze veranderingen worden veroorzaakt door de behandeling die hun klasgenoot in leven houdt, zullen de leerlingen minder geneigd zijn hem te pesten en zullen ze hem misschien zelfs verdedigen tegen ongepaste opmerkingen van anderen. Stel hen ten slotte gerust dat ze niet kunnen worden 'besmet' met kanker en benadruk dat de oorzaak van kankers die bij kinderen en jongeren ontstaan, niet bekend is.

3. Als je leerlingen ouder zijn, kun je een wetenschappelijk of gezondheidsproject opzetten om te bestuderen wat kanker is. Vraag de groepen onderzoek te doen naar de verschillende soorten kanker, de behandeling en de neveneffecten ervan, en zorg er daarbij voor dat de hulpbronnen up to date zijn. Door een presentatie te geven aan de klas wordt hun basiskennis over de ziekte waaraan hun klasgenoot lijdt, vergroot.

4. Nodig het personeel van het behandelingscentrum of een coördinator van ondersteunende diensten uit om een presentatie te geven voor de klas, met behulp van de ouders van het zieke kind. Deze aanpak moet de besprekingen van de leerkracht in de klas aanvullen en niet vervangen. Bij langdurige afwezigheid van school kan de zieke leerling best met zijn medeleerlingen blijven communiceren om een waardevolle band met zijn 'normale' leven te behouden.

Bron:The Child Cancer Foundation New Zeland

De Stichting La Roche-Posay en CCI stellen alles in het werk om ervoor te zorgen dat de verstrekte informatie op het moment van publicatie nauwkeurig en up-to-date is. We zijn niet verantwoordelijk voor informatie die door derden wordt verstrekt, met inbegrip van informatie waarnaar in dit document wordt verwezen of die in dit document wordt vermeld. De onderstaande informatie is bedoeld als hulpmiddel, naast het specifieke advies, aangepast aan jouw situatie, dat wordt gegeven door professionals en anderen.